O’zga mamlakatlarda mehnat muhojirligiga ketgan Filippinliklar xorij zavodlari va qurilishlarida, kemalar va xonadonlarda turli mehnat faoliyati bilan shug‘ullanadilar. Filippinlik mehnat muhojirlarining 70 foizini 24 yoshdan 44 yoshgacha bo‘lgan yoshlar tashkil etadi. Ularning aksariyati oilasiz xorijga chiqib, bir necha yildan keyin vatanlariga qaytishadi.
1974 yildan beri Filippinda vaqtinchalik mehnat kuchlarini ommaviy emigratsiya qilishga doir keng ko’lamli dastur mavjud. Mehnat muhojirlarining uylariga jo‘natgan pul o‘tkazmalari mamlakat iqtisodiyotining asosiy tayanchlaridan biriga aylangan.
Jahon banki maʼlumotlariga koʻra, Filippin pul oʻtkazmalari tushumlari boʻyicha Hindiston, Xitoy va Meksikadan keyin dunyoda toʻrtinchi oʻrinda turadi. 2023-yilda pul oʻtkazmalari taxminan 40 milliard dollarni tashkil etgan, bu esa Filippin yalpi ichki mahsulotining 9-10 foiziga teng (2023 yilda YaIM taxminan 405 milliard dollarni tashkil etgan).
Filippinda muhojirlarni davlat tomonidan qo’llab-quvvatlash bo‘yicha kuchli tizim mavjud, jumladan, Overseas Workers Welfare Administration (OWWA) muhojirlarni himoya qilish dasturi xizmat ko‘rsatadi.
Filippin hukumati migratsiya boshqaruvini tartibga solish orqali muammolarni kamaytirish uchun “yagona darcha” sifatida ishlab chiqilgan Migrant ishchilar departamenti (DMW) butun migratsiya jarayonini birlashtirdi.
Migrantlar bilan ishlash departamenti malaka oshirish va tadbirkorlik bo‘yicha seminarlar o‘tkazadi. Vatanga qaytgach, Filippinliklar bir yil davomida soliqsiz investitsiya dasturlari, imtiyozli biznes kreditlari va subsidiyalangan stipendiyalardan foydalanishlari mumkin, shuningdek, ish qidirishni qo’llab-quvvatlash va biznes maslahat xizmatlarini taklif qilishadi.
YuNESKO ma’lumotlariga ko’ra, Filippinda savodxonlik darajasi taxminan 98% ni tashkil qiladi. Chet elda oliy ma’lumotli va malakali filippinlik ishchilarga bo‘lgan talab yuqori hisoblanadi.
AQSH bilan o‘rnatilgan yaqin aloqa (Filippin 1946 yilgacha AQSH mustamlakasi boʻlgan) hisobga olingan holda, ingliz tili taʼlim tizimiga kiritilgan va undan biznes hamda kundalik hayotda foydalaniladi. Ingliz tili mamlakatning rasmiy tillaridan biri bo’lib, ta’lim tizimida faol qo’llaniladi. Ingliz tilida ta’lim boshlang’ich maktabda boshlanadi va aksariyat universitetlar hamda kollejlarda ta’lim ingliz tilida olib boriladi.
Xususiy bandlik agentliklari ishchilarni joylashtirish bilan shug‘ullansada, mehnat shartnomasi Filippin hukumati tomonidan tasdiqlanishi kerak. Filippinda 1000 dan ortiq davlat tomonidan litsenziyalangan xususiy bandlik agentliklari mavjud. Xususiy agentliklar fuqarolardan ishga yollash uchun migrantning oylik maoshiga teng yig‘im va qo‘shimcha 5000 Filippin pesosi (90 dollarga yaqin) undiradi.
Davlat idoralari va xususiy idoralar xorijda ishga joylashish imkoniyatlari haqidagi ma’lumotlarning keng tarqalishini ta’minlash yo‘nalishida hamkorlik qiladilar. Ishga joylashish imkoniyatlari va ish qidirish jarayoni, shuningdek, talab qilinadigan hujjatlar va qo‘llab-quvvatlovchi agentliklar bo‘yicha onlayn seminarlar o‘tkazilib turiladi.
Filippin elchixonalari va konsulliklari xorijdagi immigratsiya qonunlari va tartiblari, favqulodda vaziyatlarga tayyorlanish, reintegratsiya rejalari hamda jo‘nashdan oldin va favqulodda kreditlar olish huquqi bo‘yicha migratsiyadan keyingi yo‘nalish bo‘yicha seminarlar o‘tkazadi.
Chet elda xavfli farovonlik va mehnat sharoitlariga duch kelgan mehnat muhojirlari hukumatga murojaat qilishlari mumkin.
Hukumat migrantlarni banklar orqali uylariga pul jo‘natishlarini faol ravishda rag‘batlantirmoqda. Barcha rasmiy migrantlar har bir tranzaksiya uchun 3 dollardan ko‘p bo‘lmagan xalqaro pul o‘tkazmalarini jo‘natish imkonini beruvchi Visa kartasini oladi.
Filippinning mehnat migratsiyasini rivojlantirish bo‘yicha muvaffaqiyatli tajribasini qo‘llash va xorijda mehnat qilayotgan O‘zbekiston fuqarolari manfaatlarini samarali himoya qilishni ta’minlash maqsadida quyidagi chora-tadbirlarni amalga oshirish taklif etiladi:
a) zarur kadrlarni tayyorlash uchun filiallar (vakolatxonalar) va ta’lim muassasalari ochayotgan xorijiy ish beruvchilar uchun zarur shart-sharoitlarni (shu jumladan imtiyozlarni) yaratish;
b) chet elga chiqayotgan fuqarolarni chet tillari va kasbiy ko‘nikmalarini o‘qitishni tashkil etish, buning uchun mahalliy va xorijiy malakali mutaxassislarni jalb qilish va kurs yakunida xalqaro sertifikat berish;
v) xorijda ommabop yo‘nalishlarda samarali dasturlar asosida kadrlarni maqsadli tayyorlash bo‘yicha ta’lim dasturlarini ishlab chiqish;
d) mehnat migratsiyasiga yo‘l olganlarni moliyaviy qo’llab-quvvatlash choralarini joriy etish (mehnat vizasini olish uchun subsidiyalar, imtiyozli kreditlar berish va boshqa xarajatlar);
e) xorijdagi mehnat migrantlariga huquqiy yordam ko‘rsatish bo‘yicha vakolatxonalar va markazlar ochish, og‘ir ahvolga tushib qolgan migrantlarga moddiy yordam ko‘rsatish imkoniyatlarini kengaytirish;
f) litsenziyalash tartib-taomillarini soddalashtirish, mehnat migrantlarining huquq va manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha majburiyatlarni majburiy sug‘urta qilish tizimini joriy etish orqali yangi xususiy bandlik agentliklarini ochish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish;
e) xususiy agentliklarga fuqarolardan chet elda joylashtirish xizmatlari uchun haq undirish, shu bilan birga ularning mas’uliyati va mas’uliyatini tubdan oshirishga ruxsat berish;
g) qaytgan migrantlarning malaka va tajribasidan mamlakat taraqqiyoti uchun foydalanishga qaratilgan reintegratsiya dasturlarini ishlab chiqish;
h) migrantlarning pul o‘tkazmalarini mamlakat iqtisodiyotiga, shu jumladan, maxsus bank mahsulotlarini yaratish va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash dasturlarini yaratish orqali investitsiyalash uchun shart-sharoitlar yaratish.