O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Hududlarni barqaror ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish uchun tuman (shahar) hokimliklari faoliyatini tubdan takomillashtirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Farmoni qabul qilindi.
Avval xabar berilgandek, bu hujjat Davlatimiz Rahbarining topshirig‘i ijrosini ta’minlash maqsadida Strategik islohotlar agentligi tomonidan ishlab chiqildi.
Farmon ixcham va natijadorlikka yo‘naltirilgan boshqaruv tizimini yo‘lga qo‘yishga qaratilgan. Bunday tizim, tajriba-sinov tariqasida, 45 ta tuman va shaharda joriy etilmoqda.
Xususan, 2026 yil 1 yanvardan boshlab, “Yangi O‘zbekiston qiyofasidagi tuman (shahar)” maqomidagi 33 ta hamda Surxondaryo viloyatining barcha tuman va shaharlarida 9 ta ijro etuvchi hokimiyat organining hududiy bo‘linmalari hokimliklar tuzilmasiga o‘tkazildi. Bular:
- Iqtisodiyot va moliya vazirligi
- Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi
- Qishloq xo‘jaligi vazirligi
- Kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirligi
- Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligi
- Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi
- Madaniyat vazirligi
- Oila va xotin-qizlar qo‘mitasi
- Yoshlar ishlari agentligi.
Yangi Farmonga muvofiq, hokimlar mazkur idoralarning tuman va shahar bo‘linmalari ustidan bevosita rahbarlik qiladi, shtat birliklarini mustaqil tasdiqlaydi va o‘zgartirish kiritadi. Ushbu bo‘linmalar xodimlarini lavozimga tayinlaydi va lavozimidan ozod etadi, ularni rag‘batlantiradi yoki intizomiy javobgarlikka tortadi.
Shu paytgacha Surxondaryo viloyati hokimining 8 nafar, tuman hokimlarining 6 nafar o‘rinbosari bor edi. Yangi farmon bilan mazkur hokimliklar boshqaruv apparatining tavsiyaviy tuzilmasi tasdiqlandi. Unga ko‘ra, hokim o‘rinbosarlarining soni Surxondaryo viloyati hokimligida 6 nafar, tuman va shahar hokimliklarida 4 nafar etib belgilandi.
Bunda, hokimlarga hududning ixtisoslashuvi va drayverlaridan kelib chiqib, hokim o‘rinbosarlari mas’ul bo‘lgan yo‘nalishlarni belgilash huquqi berildi. Hokim o‘rinbosarlari tegishli hokim tomonidan tayinlanadi va lavozimidan ozod etiladi, bu xususda qabul qilingan qaror xalq deputatlari Kengashining tasdig‘iga kiritiladi.
Shuningdek, tajriba-sinov tatbiq etilayotgan hokimliklar boshqaruv apparatining tuzilmasi ham hokimning taqdimnomasiga binoan mahalliy kengashi tomonidan tasdiqlanadi. Tuzilmada tashkiliy-kadr, axborot-tahlil, ijro nazorati, axborot xizmati, energiya menejmenti, raqamlash tirish ofisi, yuridik xizmat va moliya-iqtisod tarkibiy bo‘linmalari hamda Ijro apparati rahbari lavozimi majburiy tashkil qilinadi.
Yana bir masala – shu paytgacha rahbar va ijrochi xodimlar sonida o‘zaro maqbul nisbat belgilanmagan edi. Bu ish yuklamasining ortishi va vazifalar sifatli bajarilmasligiga sabab bo‘lmoqda. Farmonga muvofiq, endi tuman va shahar hokimliklarida shtat birliklari 1 nafar rahbarga kamida 3 nafar xodim nisbatida bo‘ladi.
Hujjatda hududlarni moliyaviy qo‘llab-quvvatlash choralari ham nazarda tutilgan. Xususan, hokimlar va ularning o‘rinbosarlari samaradorlikning eng muhim ko‘rsatkichlariga (KPI) to‘liq erishgan taqdirda drayver loyihalar infratuzilmasi uchun ajratiladigan mablag‘lar miqdori 15 foizga oshiriladi. Aks holda, mablag‘lar miqdori kamaytiriladi hamda ularning lavozimiga loyiqiligi masalasi ko‘rib chiqiladi.
Joylardagi samarali ish uslublarini o‘rganish, tadbirkorlar o‘rtasidagi aloqalarga sharoit yaratish maqsadida 2026 yildan boshlab Hududlararo iqtisodiy hamkorlik forumi tashkil etiladi. Bunday anjumanlar har yili har bir hududda navbatma-navbat o‘tkaziladi.
Shuningdek, o‘zaro tajriba almashishni kengaytirish, mahalliy ahamiyatga ega masalalarga kelishilgan yechim topish maqsadida Hududiy hamkorlik kengashi faoliyati yo‘lga qo‘yiladi.
Boshqaruvdagi bunday yangi yondashuvlar amaldagi qonunchilikni takomillashtirish zaruratini ham tug‘dirmoqda. Shunga ko‘ra, vazirlik va idoralar, tadqiqot tuzilmalarini hamda xalqaro tashkilotlarning malakali ekspertlarini jalb etgan holda “Mahalliy davlat hokimiyati to‘g‘risida”gi Qonunning yangi tahrirdagi loyihasi hamda 2030 yilgacha davlat boshqaruvini nomarkazlashtirish strategiyasi ishlab chiqiladi.
Tajriba-sinov natijalari o‘rganib boriladi, uning tahlili asosida yangi tizimni takomillashtirish va boshqa hududlarda joriy qilish bo‘yicha takliflar ishlab chiqiladi..
